Những năm gần đây làm youtube đang dần trở thành một nghề hái ra tiền của rất nhiều bạn trẻ với mức thu nhập không giới hạn. Mình cũng là một người trong số đó, hiện tại mình và team đã có kinh nghiệm hơn 10 năm làm youtube với thành tích 3 nút vàng và vô số nút bạc.

Nếu bạn là một người đam mê sáng tạo content và sản xuất video nhưng lại chưa biết cách xây dựng kênh youtube thế nào để phát triển bền vững, thu hút người xem và kiếm được thu nhập ổn định, thì bài viết này mình sẽ hướng dẫn bạn chi tiết từ A-Z, bắt đầu từ con số không.

1. Tổng quan về nghề làm youtube và tình hình hiện tại

Nghề làm YouTube bắt đầu xuất hiện tại Việt Nam vào khoảng năm 2012–2014, nhưng chỉ thực sự bùng nổ trong giai đoạn 2015–2017 và phát triển mạnh mẽ cho đến ngày nay.

Trải qua vô số lần thay đổi thuật toán và cập nhật chính sách, YouTube đã không ngừng điều chỉnh để hạn chế việc người dùng “lách luật” nhằm tối ưu trải nghiệm cho cả nhà sáng tạo lẫn người xem. Dù hiện nay nền tảng đã tương đối ổn định, nhưng hàng tuần, hàng tháng YouTube vẫn liên tục cập nhật những thuật toán và quy định mới để thích ứng với xu hướng công nghệ và hành vi người dùng. Có thể nói, trong tương lai, YouTube sẽ còn tiếp tục thay đổi thường xuyên và mạnh mẽ hơn nữa.

Vậy thì làm thế nào để xây dựng một kênh YouTube phát triển bền vững, bất chấp những thay đổi xoành xoạch về thuật toán và chính sách?

Trước hết hãy cũng nhìn lại một số mánh khoé xây dựng kênh youtube không chính thống nhưng đã bị youtube khai tử trong quá khứ hoặc vẫn đang hoạt động ở hiện tại nhưng có khả năng cao bị tắt kiếm tiền không sớm thì muộn:

Reup lại video của người khác:

Dù bạn có lật ngược, phóng to, thu nhỏ, chèn hiệu ứng hay thay đổi âm thanh thì thuật toán YouTube hiện nay vẫn rất dễ dàng phát hiện ra.

Trước đây, một số người từng sử dụng các tool reup (thực tế là thêm lớp nền động cho video) để “đánh lừa” hệ thống quét bản quyền của YouTube. Tuy nhiên, điều đó chỉ còn hiệu quả trong giai đoạn YouTube sử dụng hệ thống nhận diện nội dung dựa trên dấu vân tay kỹ thuật số. Còn hiện tại YouTube đã ứng dụng công nghệ AI trong hệ thống nhận diện nội dung. Nhờ dó giúp nền tảng này quét được một lượng lớn video rác từ Reup.

Reup từ nền tảng khác:

Nền tảng được các youtuber dùng để reup phổ biến nhất hiện nay là Douyin của Trung Quốc. Đơn giản là chủ kênh sẽ tải các video từ nền tảng này về, vietsub ngôn ngữ và úp lại lên youtube mà không có thay đổi gì đáng kể. Thực tế mẹo này vẫn đang hoạt động nhưng nhược điểm của nó là khi bạn đăng video của Douyin thì nhiều người khác cũng sẽ làm được vậy, và nếu bạn đăng sau một người khác thì có nghĩa là bạn đang reup lại video của họ và họ có thể đánh bản quyền khiến bạn bay kênh. Do đó cách làm này có rủi ro rất lớn, ví dụ bạn xây dựng được một kênh nhiều người theo dõi và có doanh thu, tự nhiên một ngày đẹp trời bạn bị đánh bản quyền và mất trắng.

Lừa dối người xem bằng phát trực tiếp:

Mẹo này đó là mỗi lần có sự kiện trực tiếp được nhiều người quan tâm (ví dụ bóng đá), chủ kênh sẽ phát trực tiếp video sự kiện đó mà không có bản quyền, ngoài ra ở một số phân cảnh đầu hoặc cuối sẽ chèn một số đoạn video chứa content hợp lệ. Video trực tiếp này thường có lượng người theo dõi rất lớn. Nhưng khi vừa phát trực tiếp xong thì họ sẽ vào phần chỉnh sửa video để cắt hết đoạn phát trực tiếp vi phạm bản quyền và chỉ chừa lại đoạn nội dung có chứa content hợp lệ. Từ đó giúp tăng giờ xem và người đăng ký một cách lách luật. Tuy nhiên hiện tại Youtube đã không còn cho phép cắt sửa video phát trực tiếp nên mẹo này đã chính thức bị khai tử.

Trên đây chỉ là 3 ví dụ về mẹo lách luật nhưng thực tế có rất rất nhiều mẹo tương tự, ví dụ: Livestream chơi game, bình luận video hài hước, làm hoạt hình bằng nền tảng có sẵn, tạo video hoạt hình vô nghĩa, ăn theo nhân vật hoạt hình trending, ... (kể đến mai chắc không hết).

Tuy nhiên điểm chung của chúng vẫn là lách luật, mà đã lách luật thì kênh có thể bay màu bất cứ lúc nào. 

Nếu bạn muốn xây dựng một kênh YouTube bền vững và lâu dài, bất chấp việc thuật toán hay chính sách của nền tảng thay đổi liên tục, thì tuyệt đối đừng dựa vào các chiêu trò. Thay vào đó, hãy tuân thủ chính sách của YouTube và tập trung sáng tạo nội dung có giá trị thật sự cho người xem. 

Dưới đây là những mẹo mình muốn chia sẻ để giúp bạn xây dựng kênh YouTube một cách đúng đắn và nói không với lách luật.

2. Mẹo xây dựng kênh youtube sạch

2.1. Xác định chủ đề nhất quán của kênh

Việc đầu tiên đó là bạn cần xác định chủ đề của kênh, ví dụ: sinh tồn, nấu ăn, hài, dạy chơi bóng đá, dạy kĩ năng, đu idol, cung hoàng đạo, bình luận one piece, bình luận kiếm hiệp, dạy chơi cờ vua ... Có hàng ngàn chủ đề, bạn chọn chủ đề nào cũng được miễn là bạn có thế mạnh về chủ đề đó, xác định kiên trì được với nó và quan trọng nhất là có thể tạo ra rất nhiều content từ nó. Mẹo của mình đó là bạn đam mê cái gì (hoặc giỏi về nó) thì hãy làm chủ đề về cái đó. 

Để giải thích cho việc này, trước hết bạn cần hiểu được một khái niệm rất quan trọng trong làm youtube đó là video cắn đề xuất (nghe đến từ này thì ai làm youtube cũng khoái). Video cắn đề xuất có nghĩa là khi video của bạn đột nhiên được Youtube đề xuất cho một lượng lớn người xem, qua đó giúp video tăng lượt view hàng ngàn, hàng chục ngàn thậm chí hàng triệu trong vòng vài tiếng đồng hồ ngắn ngủi. 

Thuật toán đề xuất của youtube cũng rất đơn giản thôi, đó là dựa trên tỉ lệ thời lượng người xem video và hành vi của người dùng. Ví dụ bạn đăng video lên ban đầu chỉ được 200 views, nhưng views nào cũng chăm chú xem gần hết video, thậm chí có thể tua đi tua lại, comment, chia sẻ video, đăng ký kênh ... Vậy thì Youtube sẽ nhận định video của bạn chất lượng và đề xuất cho 1000 người khác. Nếu 1000 người này mà vẫn phản ứng rất tích cực thì lại đề xuất nhiều hơn nữa, từ đó giúp video của bạn tiếp cận với lượng người xem khổng lồ. 

Việc tạo ra một chủ đề chung cho kênh sẽ giúp các video nhất quán, và những người subcribe kênh ban đầu của bạn sẽ là những người xem trung thành. Khi bạn ra video mới, họ sẽ được đề xuất xem trước, nếu họ có phản ứng tích cực về video của bạn thì ngay lập tức sẽ giúp video của bạn được cắn đề xuất.

Một sai lầm của nhiều người đó là đi kêu gọi subcribe chéo từ nhiều người khác, điều này rất phản tác dụng nếu họ đăng ký chỉ vì được nhờ chéo mà không hề yêu thích chủ đề của bạn. Khi họ được đề xuất xem video, họ có xu hướng lờ đi hoặc chỉ xem 1 vài giây ngắn ngủi và thoát ra, khiến Youtube đánh giá video của bạn kém chất lượng. 

2.2 Kiếm người theo dõi bằng video short

Ngày xưa khi chưa có video short việc xây dựng kênh youtube khá gian nan, tuy nhiên bây giờ việc này đã trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Video short được youtube đề xuất rất ác. Không cần quan tâm kênh mới hay cũ, một video shorts bạn đăng lên sẽ có lượt view tối thiểu từ 1000 - 10.000. 

Nhiều bạn thắc mắc tại sao Shorts lại được đề xuất mạnh như vậy, liệu tương lai có bị bóp view không hay chỉ là nhất thời thôi? Thì mình sẽ trả lời thắc mắc của bạn như sau:

Bản chất của video shorts là thời lượng ngắn đúng không? Do đó người xem shorts sẽ rất nhanh, 15 phút ngồi lướt Youtube có thể xem được 20-30 video shorts. Mà lượng người xem shorts thì lại rất nhiều, từ đó dẫn đến cung không đủ cầu, do đó kể cả những shorts của kênh cũ hay mới đều sẽ có cơ hội tiếp cận đến với người xem.

Hiện nay, xu hướng xem Shorts đang bùng nổ mạnh mẽ, đặc biệt trong giới trẻ. Bằng chứng rõ ràng nhất chính là TikTok — nền tảng tiên phong trong loại hình video ngắn, đã thu hút hàng tỷ lượt xem mỗi ngày và trở thành nguồn cảm hứng trực tiếp để YouTube tạo ra Shorts. Từ đó có thể khẳng định, việc video shorts được đề xuất mạnh sẽ còn tồn tại lâu dài.

Short sẽ giúp bạn tăng lượng subcribe rất nhanh, nếu kiên trì và đăng shorts đều đặn, khoảng 1 tháng bạn có thể đủ điều kiện 1.000 người đăng ký kênh đầu tiên. Và quan trọng hơn hết là những người đăng ký này đều rất chất lượng vì họ thực sự quan tâm chủ đề của kênh bạn. 

2.3 Kiếm giờ xem bằng video dài

Một tiêu chí quan trọng khác để được bật kiếm tiền đó là đủ 4.000 giờ xem video dài. Lúc này, xen kẽ giữa việc đăng video shorts, 1 tuần bạn có thể ra 1 đến 2 video dài để kiếm giờ xem. 

Khi làm video dài bạn lại cần đặt chất lượng lên hàng đầu. Một video dài để lên được đề xuất thì nó phải thật sự cuốn hút và cung cấp những giá trị hữu ích cho người xem, như vậy thì họ mới kiên nhẫn xem được hết video và gián tiếp giúp video cắn đề xuất.

Mẹo để xây dựng một video hấp dẫn đó là bạn có thể áp dụng công thức như sau: 

1. Hook (5-10s đầu tiên):
Hãy bắt đầu video bằng một câu nói gây tò mò, một tình huống bất ngờ, hoặc một câu hỏi khiến người xem muốn biết kết quả. Ví dụ: “Bạn có biết tại sao hơn 90% đàn ông Việt Nam thích bia rượu không?”

2. Nội dung chính:
Trình bày vấn đề rõ ràng, súc tích và tập trung vào giá trị thực mà bạn muốn mang lại cho người xem. Hãy đi thẳng vào vấn đề và tránh lan man. Một mẹo đó là hay chia nội dung video thành các phần nhỏ (chapters), dễ người xem tiện theo dõi. 

Một mẹo khác đó là sau khi làm xong phần nội dung chính, bạn hãy xem lại toàn bộ video và lược bỏ những đoạn bạn cho là nhàm chán hoặc dư thừa. Mục tiêu là cắt giảm 5-30% thời lượng của video gốc. Khi đó video của bản sẽ trở nên hấp dẫn hơn.

3. Kêu gọi hành động:

Khi kết thúc, hãy gợi ý nhẹ nhàng để người xem đăng ký kênh, like, share, hoặc để lại bình luận. Ví dụ: “Nếu bạn thấy mẹo này hữu ích, hãy bấm đăng ký để không bỏ lỡ những video tiếp theo nhé!”

Thumbnail của video cũng là một yếu tố quan trọng trong việc quyết định người xem có bấm vào xem video của bạn hay không. Một thumbnail chất lượng là 1 thumbnail có hình ảnh thể hiện được nội dung chính của video một cách rõ ràng, thu hút và dễ hiểu, đồng thời sử dụng màu sắc nổi bật, khuôn mặt biểu cảm (nếu có người xuất hiện), chữ ngắn gọn và dễ đọc để kích thích người xem nhấp vào video. 

Một mẹo của mình đó là gương mặt người trong thumbnail nên có phản ứng thật cường điệu thì sẽ thu hút hơn.

2.4 Content là vua 

Điều quan trọng nhất trong nghề Youtube vẫn là tạo ra những content có giá trị. Dù bạn có áp dụng nhiều mẹo gì đi chăng nữa nhưng video kém chất lượng thì cũng không thể thành công được. Content có giá trị có nghĩa là những video hữu ích cho người xem về mặt giải trí, kiến thức, tinh thần, ... 

Một mẹo của mình đó là bạn có thể sao chép content của người khác nếu bản thân không có khả năng sáng tạo (điều này Youtube không cấm), miễn sao là bạn tự tạo lại hình ảnh và âm thanh. Ví dụ bạn thấy video về kịch bản hài hước của nước ngoài, bạn bê về làm kịch bản của kênh mình, nhưng đổi người diễn xuất. 

2.5 Kiên trì  

Một yếu tố rất quan trọng nữa để làm youtube đó là sự kiên trì. Nhiều bạn trẻ khi làm được 1, 2 tháng nhưng chưa có thu nhập thì rất nhanh nản và dễ dàng từ bỏ. Vậy thì để mình nói cho các bạn nghe một sự thật thú vị đó là hầu hết các kênh youtube hiện nay trung bình đều hoạt động khoảng 3 tháng mới được duyệt bật kiếm tiền, thậm chí có kênh cả năm trời. Kênh của Lâm Vlog - Youtuber thuộc top đầu hiện nay của Việt Nam đã chia sẻ rằng kênh của anh 2 tháng đầu tiên còn chưa có nổi 1000 người đăng ký.

2.6 Một số mẹo vặt khác

- Chăm chỉ comment ở các kênh lớn cùng chủ đề, nếu comment của bạn hay ho và có giá trị, ví dụ nhiều Like và Reply (nếu may mắn hơn nữa được chủ kênh ghim) thì nhiều người sẽ tò mò vào kênh của bạn và xem, từ đó giúp tăng subcribe hiệu quả. 
- Đề xuất video của mình ở cuối mỗi video shorts và video dài để giới thiệu người xem. 
- Xây dựng group cùng chủ đề trên facebook để chia sẻ video để tăng lượt view chất lượng.
- Xây dựng fanpage và website để Youtube nhận diện thương hiệu dễ dàng hơn, qua đó Seo video tốt hơn (Ví dụ người dùng search trên google chẳng hạn sẽ thấy video của bạn)
- Nếu chưa xây dựng được group có thể chia sẻ video lên các group và cộng đồng cùng chủ đề của người khác.
- Thỉnh thoảng sửa tiêu đề cho các video cũ mất đề xuất để Youtube reset lại.
...
(sẽ cập nhật thêm mẹo khác nếu mình vô tình nhớ ra)

Kết luận

Khi công nghệ ngày càng phát triển, các thiết bị điện tử ngày càng phổ cập rộng rãi và thế giới đang vận hành nhanh hơn bao giờ hết, Youtube trở thành một mỏ vàng vô cùng tiềm năng nếu chúng ta biết khai thác nó đúng cách. 

Trên đây là những kinh nghiệm cá nhân mà mình muốn chia sẻ về cách xây dựng một kênh YouTube từ A đến Z dành cho người mới bắt đầu. Đừng chần chừ thêm nữa! Thời điểm tốt nhất để bắt đầu là ngay bây giờ — hãy tự tạo cho mình một kênh YouTube, xây dựng nội dung riêng, và bắt đầu hành trình kiếm tiền từ đam mê của bạn!