Cầu lông là bộ môn thể thao được chơi nhiều thứ ba tại Việt Nam, chỉ sau môn thể thao vua là bóng đá và môn thể thao đang "hot trend" là Pickle Ball.

Mình là một tín đồ chơi cầu lông lâu năm, tuy nhiên do học chơi từ bé và hồi đó không được ai hướng dẫn nên mình chơi theo bản năng là chính và sai kỹ thuật rất nhiều. Gần đây, chỉ khi công ty mình có tổ chức giải cầu lông, mình mới nghiêm túc luyện lại bộ môn này đúng kỹ thuật và sau đó mình nhận thấy trình độ tiến bộ rõ rệt. Kết quả dành được Huy chương bạc giải đôi nam cầu lông toàn công ty. 

Hôm nay mình sẽ chia sẻ một số kinh nghiệm cá nhân và mẹo mình nhận ra được trong quá trình học chơi cầu lông dành cho các bạn bắt đầu chơi nhé!

1. Mẹo chọn vợt và phụ kiện 

Hiện nay vợt cầu lông có đa dạng thể loại, nhưng đối với người mới chơi thì mình nghĩ nên lựa chọn các tiêu chí sau:

- Vợt cân bằng: Luyện kĩ năng kiểm soát cầu.

- Trọng lượng nhẹ hoặc vừa: Dễ thao tác, tránh chấn thương.

- Thân vợt mềm: Hỗ trợ phát lực.

- Giá thành ổn: Chưa cần đầu tư mắc tiền vì nếu không phù hợp có thể đổi được.

Mình khuyến nghị cây vợt mở đầu cho anh em "lông thủ" là cây Kumpoo K520 Pro. Đây được xem là cây vợt quốc dân cho người mới tập chơi vì nó phù hợp với tất cả tiêu chí mình nói ở trên. 

Về phụ kiện: 

- Giày thể thao: Mình không khuyến nghị một hãng nào cả mà thay vào đó mình chỉ khuyên anh em dùng đúng giày cho dân chơi cầu lông, nó khác hoàn toàn với giày chơi đá bóng hoặc giày đi bộ. Bạn chỉ cần đền các shop giày thể thao và nhờ chủ shop tư vấn cho mẫu giày phù hợp với sở thích, hình thể cũng như túi tiền của bạn. 

- Lưới: Khi mới tập chơi mình khuyên các bạn nên dùng cước trợ lực để bổ trợ cho những quả phông cầu cao, sâu hoặc ve cầu trái tay. Nhược điểm của lưới trợ lực là nó giảm độ chính xác khi các bạn cảm nhận cầu chạm vào mặt lưới, nhưng đối với người mới thì nó không phải là điều gì to tát.

Đan lưới bao nhiêu ký cũng là một câu hỏi mà khi mới tập chơi mình thắc mắc. Mẹo của mình là các bạn hãy đan lưới sao cho khi các bạn ve cầu trái tay( nếu chưa thực hiện được kỹ năng này thì hãy thử phông cao, sâu) thì cầu bay được từ cuôí sân bên nay sang cuối sân bên kia (hoặc 90% đường đi), như vậy thì trong thực chiến bạn hoàn toàn có thể làm chủ được các tình huống khó.

Tóm lại, đối với các bạn mới tập chơi thì nam mình thấy phù hợp nhất là 10 - 10,5 kí, còn nữ thì 9 - 10 kí.

Bao nhiêu lâu thì nên đan lưới lại một lần? Lưới sau nhiều lần chơi sẽ bị trùng xuống khiến chất lượng không được như ban đầu. Tuỳ vào tần suất chơi của bạn, nhưng nếu bạn chơi trung bình 3 buổi 1 tuần thì sau khoảng 2 -3 tháng bạn nên căng lại lưới 1 lần, và sau mỗi lần có thể tăng số ký lên 1 ít, khoảng 0,2 - 0,3 kí. Và không nên đan quá 11 kí đối với nam và 10,5 kí đối với nữ. Trừ khi bạn đã chơi đủ lâu khoảng 2-3 năm trở lên. 

- Quấn cán: Bạn nên chọn cách quấn cán phù hợp với bàn tay của bạn, nếu bạn tay to thì nên quấn dày, còn nếu tay nhỏ thì nên quấn mỏng. Thậm chí trong trường hợp tay bạn nhỏ, bạn có thể tháo quấn cán mặc định (thông thường được bọc bằng lớp nhựa/ni lông trong suốt) của vợt ra và thay quấn cán của mình vào để làm cán nhỏ hơn nữa.

Nếu tay bạn thường xuyên ra mồ hôi thì bạn nên quấn bằng loại vải thô thấm hút, giúp tăng ma sát và cầm vợt không bị trơn trượt. Nhược điểm là quấn cán kiểu này thường làm dày cán. Một mẹo nhỏ dành cho các bạn hay ra mồ hôi như mình đó là đeo một tấm vải ở cổ tay, giúp ngăn hoàn toàn mồ hôi lăn từ phần cánh tay xuống lòng bàn tay. 

2. Học các kỹ năng cơ bản

Cầu lông có rất nhiều kỹ năng cơ bản và điều quan trọng là các bạn cần nắm được lý thuyết cách thực hiện các kỹ năng này. Dưới đây là một số kỹ năng cơ bản trong cầu lông dành cho các bạn mới chơi:

- Giao cầu thuận tay

- Giao cầu trái tay

- Phông cầu: Đánh cầu ra phía sau của đối phương

- Tạt cầu: Đánh cầu theo chiều ngang

- Ve cầu trái tay

- Vớt cầu từ dưới lên 

- Bỏ nhỏ: Đánh nhẹ đề cầu rơi sát lưới

- Bộ pháp: Hay còn gọi là cách di chuyển bước chân để đỡ cầu.

Các bạn có thể tìm học các kỹ năng này ở rất nhiều kênh hướng dẫn chơi cầu lông trên youtube, mình thì hay học từ kênh youtube của thầy Thạo (hay còn gọi là giáo sư Thạo của VNB). 

Một mẹo khác của mình đó là ban đầu nếu bạn còn chơi sai kỹ thuật thì đừng vội vàng xách vợt ra sân thi đấu ngay vì nếu bạn càng thi đấu nhiều trong tình trạng sai kỹ thuật sẽ khiến hình thành thói quen xấu và sau này khó mà sửa được.  

Nếu có điều kiện bạn có thể học bài bản từ các thầy dạy cầu lông, còn không, bạn có thể tự book sân và luyện tập với những người mới bắt đầu chơi như mình. Cùng nhau luyện tập kỹ năng thay vì lao hùng hục vào sân và đánh sai kĩ thuật. 

3. Học các kỹ năng nâng cao

Khi đã nằm lòng được các kĩ năng cơ bản thì cũng là lúc các bạn up level của bản thân bằng các kỹ năng nâng cao

- Kỹ năng Smash: Đây là kỹ năng ăn điểm mà cao thủ nào cũng cần phải có. Tuy nhiên để thuần thục nó là rất khó. Điều đầu tiên các bạn cần nắm được kỹ thuật Smash đúng cách như cách cầm vợt, tư thế đánh, cách phát lực và 1 cái rất quan trọng là back swing(lấy đà cho cú smash). 

Smash không chỉ mạnh mà còn cần cả sự chính xác. Hồi đầu mình smash rất hay cắm lưới, và thường xuyên bị đồng đội than phiền. Tuy nhiên các bạn đừng vì những lời than phiền đó mà nản và không smash nữa. Hãy xem mỗi trận đấu như một cơ hội để luyện tập, cứ có cơ hội là smash ngay, qua đó tăng cảm giác smash và tăng lực đập để quả smash càng lúc càng mạnh và uy lực hơn. Dần dần những lời than phiền sẽ thay thế bằng lời khen ngay!

Một kỹ năng nâng cao của Smash đó là jump smash (bật nhảy và smash). Kỹ năng này vô cùng lợi hại nhưng cũng sẽ bào mòn thể lực không kém, thường jump smash 3 - 4 cú mà bên kia vẫn đỡ được là bạn thấy mệt mệt, nhảy không nổi luôn rồi đó.

- Chém cầu: Chém cầu là một kỹ năng mà khi kết hợp với Smash sẽ đem lại lợi thế rất lớn trong một trận đấu. Vì bản chất 2 kỹ năng này có vẻ bề ngoài khá  giống nhau nhưng lại cho ra đường cầu khác nhau, Smash thì cầu cắm và bay nhanh còn chém cầu cho tốc độ thấp hơn nhưng sát lưới hơn, giống những pha bỏ nhỏ. Trong thực chiến khi bạn luân phiên giữa Smash và chém cầu sẽ khiến cho đối phương không biết đường nào mà đỡ. Đây cũng là kỹ năng giúp mình đi tới trận chung kết của giải cầu lông toàn công ty.

- Một số Trick-shot: Đôi khi được gọi bằng cái tên đánh cầu hai nhịp. Trick shot tạo ra động tác giả khiến cho đối phương bị bất ngờ và đôi khi di chuyển lố, qua đó dẫn đến một pha ghi điểm đẹp mắt. Tuy nhiên trick shot cũng có nhược điểm dễ fail nếu bạn không kiểm soát được kĩ năng này thuần thục. Trong cầu lông có rất nhiều kĩ năng trickshot nhưng bản thân mình thì chỉ luyện 1 2 skill gì để dùng mà thôi. 

- Phòng thủ: Đây là kỹ năng được áp dụng để đối phó với những pha Smash uy lực của đối phương. Kỹ năng này phụ thuộc nhiều vào phản xạ và kinh nghiệm của từng người nên mình sẽ không đào sâu. Mẹo để nâng cao kỹ năng này đó là trong những trận cầu đối kháng vui vẻ, thỉnh thoảng hãy chủ động phông cầu lên cao tạo tiền đề cho đối phương Smash, qua đó bản thân sẽ luyện kỹ năng phòng thủ.

Ngoài ra một số kỹ năng khác cũng quan trọng không kém nhưng mình sẽ không kể ra chi tiết như: Kéo lưới, kê lưới, ve cầu chéo sân ... Các bạn có thể lên youtube để học các kỹ năng này kỹ hơn nha. Mình vẫn khuyến nghị kênh youtube của thầy giáo Thạo mà mình đã nói ở trên.  

Một mẹo khác đó là khi chơi vãng lai hãy chọn level phù hợp với bản thân. Khi bạn muốn luyện thành thạo một kỹ năng nào đó hãy chọn sân dưới sức của mình một chút, còn bạn muốn luyện tập kỹ năng một cách tổng thể hãy chọn level bằng hoặc cao hơn mình một chút. Đừng chọn sân có level quá cao so với trình độ bản thân, dễ khiến mình bị choáng ngợp và nhanh nản.

4. Luyện khả năng quan sát và điều cầu

Khi bạn đã có thể thông thạo các kỹ năng cơ bản và nâng cao thì kỹ năng tiếp theo là quan sát và điều cầu. Đôi khi không phải cứ hùng hục Smash là thắng mà điều quan trọng là bạn cần quan sát vị trí bị hở trong phần sân đối phương và điều cầu sang vị trí đó. Mẹo để điều cầu hiệu quả đó là hãy luôn tập trung vào trận đấu và theo dõi sự di chuyển của đối phương. Ngoài ra chủ động tạo những thế cầu khó khiến đối phương phải liên tục di chuyển qua đó để lộ ra sơ hở.

5. Lựa chọn lối chơi chủ đạo

Khi bạn đã đạt tới cảnh giới vợt người hoà hợp, có thể đánh cầu gần như ý muốn thì điều quan trọng lúc này là tìm ra sở trường của bản thân và chọn lối chơi phù hợp, ví dụ lối tấn công vũ bão, hoặc lối phản tạt hoặc kết hợp nhịp nhàng cả hai. 

Lý do bạn cần có lối chơi chủ đạo đó là vì ở trình độ này bạn cần tìm một cây vợt ổn định và phù hợp với lối chơi của mình, mà mỗi loại vợt đều có ưu nhược điểm khác nhau. Do đó cây vợt phù hợp sẽ giúp cho bạn phát huy hơn nữa sở trường của bản thân.

Trước đây mình thiên về lối chơi tấn công hùng hục, cầu qua là smash, nhưng gần đây mình lại thiên về lối chơi phản tạt vì khi đi đánh vãng lai gặp các cao thủ thì mình thấy lối chơi này phù hợp với mình hơn. 

6. Tập các bài bổ trợ 

Đừng quên trong thời gian rảnh rỗi nhưng không thể ra sân, hãy thường xuyên tập các bài tập bổ trợ để rèn luyện cơ bắp cũng như sức mạnh nội tại của bản thân nhé. Một số bài tập mà mình hay tập:

- Plank: Giúp giữ thăng bằng và phát triển khối cơ lưng.

- Bóp lò xo: Giúp tăng lực cầm nắm, smash sẽ mạnh hơn.

- Gập cổ tay: Giúp tăng lực cổ tay, smash sẽ mạnh hơn.

- Tập xà đơn, hít đất: Tăng cơ tay giúp phông cầu mạnh hơn. 

- Bật nhảy và bật nhảy đổi chân: Giúp nhảy cao hơn, jump smash hiệu quả hơn.

Kết luận 

Trên đây là các mẹo và kinh nghiệm mà mình đúc kết được trong quá trình luyện tập chơi cầu lông và muốn chia sẻ cho các bạn. Mình biết rằng con đường luyện tập của mỗi người là khác nhau, nhưng hy vọng rằng qua bài viết này các bạn sẽ có thêm một vài mẹo để có thể phát triển trình độ cao hơn nữa trong bộ môn cầu lông cũng như nâng cao sức khoẻ nhé!