Vừa học vừa làm thêm - chủ đề này luôn là một câu hỏi thường trực trong lòng mỗi bạn sinh viên, đặc biệt là đối với các bạn mới năm nhất hoặc năm hai. Các bạn phân vân giữa việc tập trung hoàn toàn vào kiến thức hay chia thời gian đó để đi làm. Điều bạn sợ là “ Liệu đi làm như vậy, điểm số của mình có bị sa sút không? ”, “ Tiền đi làm không đủ tiền học lại”,...

Với những bạn đang gặp khó khăn về tài chính, mình hiểu rằng các bạn muốn đi làm để trang trải cuộc sống, giảm bớt gánh nặng cho bố mẹ hay đơn giản chỉ là muốn sống tự lập bằng chính khả năng của mình. Mình cũng đã từng là một sinh viên như thế, tuy nhiên bằng cách biết cách cân bằng giữa làm thêm và học tập, mình vẫn luôn đạt điểm cuối kỳ thuộc hàng top của lớp. Dưới đây là những mẹo và kinh nghiệm mà mình đã áp dụng để có thể làm được điều đó.

1. Xác định mục tiêu của bản thân

Gia đình mình không phải khá giả, do đó ngay từ những năm đầu đại học, mình đã xác định rằng bản thân mình sẽ vừa học vừa làm kiếm thêm thu nhập trang trải học hành, phụ giúp ba mẹ. Tuy nhiên mẹ vẫn luôn dặn rằng phải ưu tiên việc học lên hàng đầu. Vì thế, mình đã lên kế hoạch chia thời gian đi làm hợp lý mà vẫn đảm bảo việc học.

Ngay từ lúc nhận được giấy báo trúng tuyển của trường, mình đã lập tức lên mạng để tìm hiểu về lịch học sắp tới từ đó vạch ra lộ trình học và làm cụ thể. Mẹo là các bạn có thể hỏi thông tin này từ anh chị khoá trên từ group chung trên facebook, thông thường thì thời khoá biểu giữa các năm sẽ không thay đổi nhiều.

Ví dụ một tuần học trên trường buổi sáng thì buổi chiều mình sẽ tìm việc để làm thêm, buổi tối sẽ tranh thủ ôn lại bài. Ngoài ra mình dự định sẽ cắt giảm thời gian giải trí trong ngày như lướt web, xem tiktok, nhắn tin tán gẫu với bạn bè để tập trung làm những điều có ích hơn.

Ngoài mục tiêu cho việc làm thêm thì quan trọng hơn hết vẫn là mục tiêu cho việc học. Mình đặt mục tiêu dài hạn cho bản thân là ra trường tốt nghiệp với tấm bằng Cử Nhân loại Giỏi. Chính vì thế, những năm đầu mình sẽ học những môn đại cương thật chắc, bên cạnh đó tham gia các cuộc thi học thuật để làm giàu cho CV sau này.

Mình cũng đặt ra mục tiêu ngắn hạn cho bản thân theo từng học kỳ. Mẹo của mình đó là hãy chụp lại mục tiêu ngắn hạn và đặt làm hình nền điện thoại để nhắc nhở bản thân mỗi ngày, ví dụ:

- GPA năm Nhất trên 9.0

- Tham gia ít nhất 1 cuộc thi về học thuật

- Tham gia 1 CLB trong Trường

Việc đặt mục tiêu cho việc học còn giúp mình tránh sa đà vào làm thêm và bỏ bê chuyện học hành.

2. Chọn việc làm thêm phù hợp:

Việc chọn công việc làm thêm phù hợp cũng rất quan trọng.

Đối với sinh viên hiện nay có nhiều việc để chúng ta có thể lựa chọn như gia sư, bưng bê, thu ngân, phụ bếp, ... Tuy nhiên hãy ưu tiên công việc có giờ giấc phù hợp với lịch học của bản thân. Kinh nghiệm của mình là luôn để khoảng nghỉ giữa giờ học và làm thêm cách nhau ít nhất 1 tiếng, từ đó giúp mình luôn trong trạng thái chủ động.

Vì vừa học vừa làm nên thứ chúng ta thiếu nhất là thời gian, do đó chọn công việc có vị trí càng gần trường học sẽ giúp tiết kiệm thời gian đi lại, từ đó có nhiều thời gian để làm việc khác hơn.

Ngày nay, trong thời đại công nghệ, việc làm freelance cũng rất nhiều và đa dạng, do đó chúng ta có thể tận dụng chúng để chỉ cần ngồi ở nhà mà vẫn kiếm được thêm thu nhập. Một số công việc freelance phù hợp với sinh viên như viết lách, sáng tạo nội dung, chỉnh sửa ảnh, video, dịch thuật, tổ chức sự kiện, v...v... Mẹo của mình đó là khi muốn tìm một công việc cụ thể thì hãy tìm kiếm trên các group trên facebook. 

Một kinh nghiệm mà mình được bà chị cùng phòng chia sẻ đó là bắt đầu từ năm thứ tư, thay vì làm những công việc trái ngành thì hãy đi tìm những công việc đúng chuyên ngành với vai trò là Intern. Việc đi làm sớm sẽ giúp khi ra trường các bạn sẽ có thêm nhiều kỹ năng cho công việc cũng như kinh nghiệm viết vào CV. Tuy nhiên để được nhận vào công ty làm khi chưa có kinh nghiệm là rất khó đúng không? Một mẹo nhỏ khi đi xin việc là hãy thể hiện rõ sự khao khát học hỏi, kể cả làm không lương, để đổi lấy cơ hội trải nghiệm thực tế. Mình tin rằng sẽ có những công ty trân trọng và sẵn sàng đào tạo những sinh viên có tinh thần như vậy dù chưa có kinh nghiệm.

3. Học hỏi từ chính việc làm thêm

Khi làm thêm bất cứ việc gì dù là đỏi hỏi đầu óc như gia sư, thiết kế hay công việc chân tay như bưng bê, phụ bếp thì cũng sẽ mang lại cho chúng ta ít nhiều kinh nghiệm.

Đầu tiên đó là cách giao tiếp với đồng nghiệp, khách hàng, cấp trên. Với mỗi đối tượng chúng ta đều có cách ứng xử khác nhau, dù đùa giỡn hay nghiêm túc cũng cần đúng lúc đúng chỗ.

Thứ hai, học được mindset làm việc chuyên nghiệp. Ví dụ: đi làm đúng giờ, làm việc cẩn thận, tỉ mỉ, giúp đỡ đồng nghiệp gặp khó khăn, đặt giá trị hài lòng khách hàng lên hàng đầu, biết chịu trách nhiệm với công việc được giao và luôn tìm cách cải thiện kết quả công việc.

Thứ ba, phát triển tính chủ động và khả năng giải quyết vấn đề. Khi gặp khó khăn hoặc phát sinh sự cố, bạn học được cách tự tìm giải pháp, hỏi ý kiến đúng lúc và biết cách đề xuất phương án cải thiện.

Thứ tư, đó là rút ra được những kinh nghiệm từ sai lầm của cá nhân và đồng nghiệp khác trong quá trình làm việc.

Tất cả những kinh nghiệm học được ở trên đều là hành trang quan trọng cho bạn khi ra trường và đi làm chính thức. Một điều mà thầy cô đại học hay sách vở cũng không thể dạy cho bạn.

4. Để việc làm thêm trở nên bớt nhàm chán

Đi làm mà vất vả thì chẳng ai thích cả đúng không, đặc biệt là thời gian làm việc lúc còn sinh viên. Tuy nhiên đề tránh sự nhàm chán trong công việc và theo đuổi được nó lâu dài thì mình sẽ chỉ cho các bạn một số mẹo sau:

- Rủ bạn thân cùng làm: Có bạn đồng hành đặc biệt là bạn thân hợp cạ sẽ giúp công việc bớt căng thẳng và thêm phần thú vị. Đôi khi chúng ta có thể vừa tám chuyện vừa làm giúp cảm giác thời gian trôi nhanh hơn. Tuy nhiên đừng để việc riêng ảnh hưởng tới công việc nhé!

- Kết thân với đồng nghiệp: Làm thêm là một môi trường phù hợp để kết bạn mới. Ở đó chúng ta có thể gặp những người cùng lứa tuổi, cùng suy nghĩ, lối sống, từ đó dễ dàng xây dựng các mối quan hệ. Ngoài ra, việc kết thân với đồng nghiệp còn có thể giúp đỡ nhau trong công việc khi gặp khó khăn, ví dụ nhờ đồng nghiệp đổi ca nếu mình có lịch học tập đột xuất.

- Tìm niềm vui trong công việc: Thay vì xem công việc chỉ là nghĩa vụ, hãy tìm cách tận hưởng những điều nhỏ nhặt: học kỹ năng mới, hoàn thành nhiệm vụ với tinh thần tốt, hoặc tự thử thách bản thân để làm tốt hơn mỗi ngày.

5. Quan trọng nhất vẫn là sức khoẻ

Sức khỏe, cả về thể chất lẫn tinh thần, là yếu tố quan trọng nhất để bạn vừa học vừa làm hiệu quả. Dưới đây là một số mẹo để đảm bảo sức khoẻ trong lúc vừa học vừa làm.

  • Ăn uống đầy đủ, đúng giờ: Dù bận rộn tới đâu cũng không được bỏ bữa hay ăn uống không lành mạnh.

  • Ngủ đủ giấc: Giấc ngủ giúp phục hồi năng lượng và tăng khả năng tập trung. Nếu bị thiếu ngủ, hãy tranh thủ thời gian ngủ bù khi có thể, ví dụ trong giờ giải lao. Một giấc ngủ trưa 15 phút sẽ giúp buổi chiều của bạn tỉnh táo hơn rất nhiều.

  • Dành thời gian nghỉ ngơi hợp lý: Không nên làm việc liên tục hoặc ép bản thân quá sức. Nếu bắt buộc phải lựa chọn, hãy ưu tiên việc học và cắt giảm thời gian làm việc.

Một sai lầm đáng nhớ của mình là hồi đầu năm hai, mình từng làm cùng lúc hai việc làm thêm: một ca chiều và một ca tối. Vì thời gian trong ngày không đủ nên mình phải học bài tới khuya. Giai đoạn đầu mình chỉ bị thiếu ngủ nhẹ, nhưng sau một tháng tình trạng này càng gia tăng khiến cho bản thân lúc nào cũng trong trạng thái lờ đờ, mệt mỏi và căng thẳng liên tục. Kết quả là điểm số đi xuống, người lúc nào cũng thiếu năng lượng và năng suất công việc giảm rõ rệt. Cuối cùng mình phải bỏ hẳn cả hai việc làm thêm để nghỉ ngơi phục hồi lại sức khoẻ, tập trung cho việc học hành. Rất may là sau đó mình cũng gỡ điểm lại được, bù lại là gần ba tháng mình không thể đi làm thêm.

Tóm lại, hãy nhớ rằng, có sức khỏe là có tất cả - chỉ khi bạn khỏe mạnh, bạn mới học tốt, làm tốt và tận hưởng cuộc sống trọn vẹn.

Kết luận: 

Vừa học vừa làm là một hành trình vất vả, gian nan nhưng cũng để lại cho mình nhiều kỉ niệm đẹp thời sinh viên mà tin rằng không bao giờ mình có được lần thứ hai. Nó không chỉ mang lại tiền bạc mà còn trui rèn cho bạn bản lĩnh, kỹ năng quản lý thời gian và sự trân trọng giá trị sức lao động. Hãy nhớ rằng, mục tiêu tối thượng của bạn lúc này vẫn là tấm bằng tốt nghiệp và kiến thức chuyên môn. Hãy dùng công việc làm thêm như một công cụ để hỗ trợ việc học, chứ đừng để nó trở thành rào cản.