Bạn là sinh viên năm nhất, với hành trang lên thành phố với một chiếc vali và một cái ví rỗng, nhưng lại chứa ắp đầy những giấc mơ về sự tự lập, không muốn bố mẹ phải lo lắng quá nhiều về tiền bạc hay để có thể tự tay mua được những móm đồ mình thích. Và chính cái sự khao khát cháy bỏng và non nớt ấy là” mùi hương” hấp dẫn nhất đối với những kẻ chuyên lừa đảo tuyển dụng online. 

Thực tế, lừa đảo tuyển dụng online không mới, nhưng nó chưa bao giờ cũ vì nó đánh vào lòng tham và sự thiếu hiểu biết. Trước khi click vào dòng chữ “inbox” để nhận việc, thì trong bài viết này mình sẽ chia sẻ những dấu hiệu lừa đảo việc làm rõ ràng nhất để bạn có thể tránh xa những việc làm online ảo và bảo vệ túi tiền cũng như các thông tin cá nhân. Tất cả đều dựa trên kinh nghiệm thực tế và các cảnh báo phổ biến, giúp bạn tự tin khi apply công việc!

1. Việc nhẹ lương cao bất thường mà không cần kinh nghiệm làm việc

Tiền chính là thước đo của giá trị lao động. Nếu như có các công việc làm việc tại nhà chỉ yêu cầu bạn xâu hạt, lắp ráp bút bi, làm đồ thủ công ...  mà kiếm được 300-500k/ngày thì 99% là scam. Bạn hãy thực tế nghĩ rằng: Không có một job online nào mà trả lương “khủng” mà chỉ yêu cầu những điều đơn giản như thế. Nếu so với mức lương trung bình trên thị trường ( freelance viết bài khoảng 5-10 triệu/tháng cho full-time), nếu quá chênh lệch thì chắc chắn việc đó có vấn đề. 

Kịch bản lừa đảo của các việc làm online ảo này là các đối tượng sẽ yêu cầu bạn đóng cọc thì mới gửi sản phẩm thô, và khi bạn tin tưởng gửi cọc thì các đối tượng lập tức lặn mất tăm.

Hãy luôn giữ trong đầu mình mindset rằng, bất kỳ công việc nào mà việc nhẹ lương cao cũng là dấu hiệu đầu tiên của lừa đảo.

2. Yêu cầu cung cấp quá nhiều thông tin cá nhân nhạy cảm quá sớm

Khi họ yêu cầu số tài khoản ngân hàng, CCCD, mật khẩu email, mã OTP hay thậm chí là quyền truy cập vào thiết bị điện tử của mình ngay khi mới bắt đầu. Hãy dừng lại ngay! Đây là một dấu hiệu lừa đảo việc làm rất điển hình, mục đích đánh cắp thông tin cá nhân, dẫn đến việc mất tiền ngân hàng hoặc bị lợi dụng. 

Chỉ cần họ yêu cầu những điều mật đó thì đó không còn là nhà tuyển dụng nữa, mà là bước đầu của một hành vi xâm phạm. Những thông tin này cực kỳ nhạy cảm, và chỉ cần lọt ra chúng có thể dể dàng truy cập cũng như dùng nó để tạo tài khoản vay tiền online, mở ngân hàng ảo, liên kết trái phép vào ví điện tử để rút trộm tiền hoặc tệ hơn là giả dạng bạn để kừa người thân và bạn bè.

Sinh viên như luôn bị thôi miên nghe và làm theo mà không có một điểm nghi ngờ nào vì sự thiếu kinh nghiệm và luôn có sự chủ quan – nghĩ rằng chỉ với số điện thoại, email hay điền link đăng ký form thì sẽ không thể làm gì được. Nhưng chỉ một vài phút sơ suất cũng đủ để gây ra những rắc rối mà bạn phải rất lâu mới gỡ được.

3. Dấu hiệu của sự mập mờ: Dẫn dụ vào Telegram / Zalo để làm nhiệm vụ - hoàn tiền – đầu tư 

Hình thức lừa đảo cộng tác viên online hiện nay thường là “ làm nhiệm vụ “ hay “chốt đơn” với lời hứa sẽ hoàn tiền sau ngay khi mình thực hiện xong nhiệm vụ. Ban đầu họ sẽ thả cho bạn ăn vài đơn hàng nhỏ, tiền về tài khoản ting ting rất sòng phẳng. Đó là lúc hormone hạnh phúc trong não bạn tiết ra, bạn sẽ nghĩ rằng vừa dễ làm vừa dễ ăn như này tại sao lại không đầu tư tiếp khiến cho bạn mất đi cảnh giác.

Điểm chung của hình thức lừa đảo này đó là trong nhóm chat mà bạn tham gia sẽ có nhiều người làm việc giống bạn. Các cuộc trao đổi trong nhóm hoàn toàn liên quan tới công việc, thậm chí có nhiều hình ảnh bill chuyển tiền công tần suất dày đặc, với những con số khiến bạn phải choáng ngợp. Tuy nhiên tất cả đều là người của nhóm lừa đảo dàn dựng nên.

Độc ác hơn, khi chúng nhận thấy bạn là một người cả tin, chúng sẽ vẽ ra vô vàn kịch bản khác để "thôi miên" bạn. Ví dụ: "chuyển tiền không thành công", "giữ tiền vì lỗi hệ thống",  "cần đóng thêm tiền để lấy tiền bị giữ", khiến bạn nạp thêm 1 triệu, 5 triệu rồi 10 triệu với hy vọng nhận lại cả vốn lẫn lãi.

Khi bị dẫn dụ, những người trong cuộc thường sẽ không giữ được cái đầu lạnh. Do đó nếu bạn đang trong hoàn cảnh bị mất tiền và nghi ngờ có dấu hiệu lừa đảo, đừng tự mình cố gắng đòi lại tiền. Thay vào đó hãy tham khảo ý kiến bạn bè và người thân, nhờ họ đánh giá lại tình hình và đưa ra lời khuyên đúng đắn, trước khi chúng vắt kiệt ví tiền của bạn.

Là sinh viên bạn đang tìm kiếm việc làm để kiếm tiền chứ không phải để mua việc. Đừng để lòng tham biến mình thành con nợ trước khi kịp kiếm ra đồng nào.

4. Có dấu hiệu thao túng tâm lý ứng viên

Những kẻ lừa đảo tuyển dụng online chính là những chuyên gia tâm lý hàng đầu. Nếu thấy bất kỳ dấu hiệu thao túng tâm lý nào dưới đây, hãy cảnh giác với công việc đó ngay lập tức:

4.1 Bạn là người đặc biệt

Chúng sẽ vẽ ra những kịch bản khiến bạn tin rằng bạn là người may mắn, hoặc sở hữu phẩm chất đặc biệt nên mới được chúng tuyển dụng. Từ đó bạn sẽ bị những lời tâng bốc hoa mỹ của chúng thôi miên. Hãy nhớ rằng cơ hội kiếm tiền là do nỗ lực bản thân làm ra chứ không phải nhờ may mắn.

Đối tượng hay sử dụng: Bán hàng đa cấp.

4.2 Tâm lý FOMO

“Slot cuối cùng”, “Cần gấp trước 3h chiều”, “Không đăng ký sẽ mất quyền lợi”. Đây là những câu cửa miệng chúng hay dùng để khiến bạn bị cảm giác bị FOMO, từ đó đưa ra quyết định vội vàng, thiếu cân nhắc.

Đối tượng hay sử dụng: Làm nhiệm vụ kiếm tiền

4.3 Tâm lý tham lam của chính nạn nhân

Để mình ví dụ cho dễ hiểu: Các đối tượng lừa đảo sẽ dùng 1 tài khoản ảo trên mạng xã hội và bóc phốt một tài khoản trên telegram lừa đảo. Chúng đóng vai một nạn nhân và nói rằng lúc đầu nạp 150.000 thì nhận lại 700.000 đồng thật, nhưng sau đó nạp 1 triệu thì mất trắng. Từ đó nhiều bạn trẻ tham lam liên hệ với tài khoản lừa đảo và chuyển 150.000 với dự định sau khi nhận được 700.000 sẽ dừng lại, nhưng không ngờ khi chuyển 150.000 xong thì đối tượng lừa đảo lại lặn mất tăm, thực tế không có vụ nhận được 700.000 nào hết.

4.4 Tâm lý đám đông

Một ví dụ điển hình là khi bạn bị thêm vào một nhóm chat Zalo với hàng chục “thành viên” đều đang làm cùng công việc giống bạn mà mình để cập trước đó. Tất cả họ liên tục báo kết quả, khoe thu nhập, gửi hình ảnh chuyển khoản thành công… khiến bạn tin rằng mình chỉ cần làm theo số đông là sẽ kiếm được tiền.

Trong các hội thảo đa cấp, chiêu trò này được đẩy lên mức tinh vi hơn: những tràng vỗ tay không ngớt, các khẩu hiệu hào nhoáng, những bài phát biểu mang tính truyền cảm hứng và hàng loạt cá nhân được “dựng sẵn” thể hiện sự thành công, giàu có. Tất cả đều nhằm tạo ra cảm giác rằng mọi người đều đang đạt được thành tựu lớn và bạn cũng có thể trở thành một phần của tập thể ấy nếu tham gia ngay.

5. Quy trình tuyển dụng thiếu chuyên nghiệp, chỉ qua chat hoặc email lạ

Job thật thường sẽ có quy trình rõ ràng: nộp CV, phỏng vấn qua Zoom, kiểm tra kỹ năng. Còn việc làm online ảo thường chỉ chat qua Zalo hay Messenger mà không có cuộc gọi video hoặc gặp mặt. Họ có thể sử dụng email miễn phí như Gmail thay vì email công ty ( ví dụ: hr@congty.com ). Đặc biệt, nếu họ ép bạn quyết định nhanh chóng mà không có thời gian suy nghĩ thì đó chính là dấu hiệu lừa đảo việc làm cần cảnh báo. Sinh viên mới hay bị áp lực” cơ hội có hạn”, nhưng hãy bình tĩnh: Việc tốt không bao giờ chạy mất chỉ cần bạn hãy kiểm tra kỹ.

Kết luận

Cuối cùng, tìm việc làm online không phải là điều đáng sợ. Nó vẫn là một cơ hội tốt cho sinh viên: tiện lợi, linh hoạt và đôi khi còn mở ra những hướng mà bản thân mình chưa từng nghĩ tới. Nhưng cơ hội chỉ đến thật sự khi mà chúng ta có sự tỉnh táo. Thế giới mạng rộng và nhanh đến mức khiến chúng ta quên mất rằng phía sau tài khoản có cả một hệ thống lừa đảo được dàn dựng lên một cách tỷ mỉ và cẩn thận.

Làm việc online là tốt, nhưng làm việc một cách thông mình và an toàn mới là điều quan trọng. Hãy chọn cho mình những điều đó để tránh khỏi bẫy lừa đảo tuyển dụng online.